تخریب سرزمین پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی نامطلوبی در بهره وری و توزیع درآمد دارد که ممکن است در اقتصاد ملی، فراملی و توسعه پایدار و متوازن بخش کشاورزی نقش برجسته ای داشته باشد. به همین دلیل، برآورد هزینه‌های تخریب سرزمین و فرسایش خاک از مواردی است که توجه محققان اقتصاد کشاورزی و محیط زیست را به خود جلب کرده است (برمر و همکاران ، 2020). با افزایش سریع جمعیت جهان، میزان بهره برداری انسان از زمین و طبیعت افزایش یافته و در نتیجه باعث تخریب هر چه بیشتر و سریع تر زمین و طبیعت گردیده است که این یکی از معضلات بسیار مهم قرن بیست و یکم خصوصا در کشورهای در حال توسعه و همچنین ایران ‌می‌باشد. در کشور ایران با نرخ فرسایش 4/16 تن در هکتار که نمایانگر تخریب شدید اراضی است، کمتر مطالعات جامعی به منظور ارزیابی اقتصادی و برآورد هزینه‌های مرتبط صورت گرفته است؛ به طوری که در این مورد تنها ‌می‌توان به گزارش معاونت آبخیزداری وزارت جهاد سازندگی در سال 1374 اشاره کرد که حجم خسارت سالانه اقتصادی حاصل از تخریب و فقدان مدیریت آبخیزها را معادل 42 دلار در هکتار برآورد نموده است (حسنی و ملکی، 1399) بحث ارزیابی یکی از ارکان اساسی طرحها و پروژه‌ها بوده که در جوامع پیشرفته بعنوان ابزاری در جهت سنجش و میزان اثر گذاری طرحها و برنامه‌ها با توجه به اهداف منظور شده قبلی در طرح آن عملیات بشمار ‌می‌آید. طرحهای آبخیزداری هم به تبع از این قاعده مستثنی نبوده، علی الخصوص با توجه به اهداف چند منظوره گستره جغرافیایی و اثرات محیطی این طرح چه در حوزه عمل(حوزه آبخیزها) و چه در خارج از حوزه آبخیز و پایین دست. تاکنون متاسفانه اثرات طرحها و پروژه‌های آبخیزداری به شکل هدفمند و کمی با توجه به پارامترهای مهم و اساسی در برگیرنده اهداف مشخص مورد ارزیابی دقیق واقع نگردیده است (درخشی و همکاران، 1394). این یک اصل غیر قابل انکار است که هر فعالیتی توسط انسان بر روی طبیعت دارای اثراتی است. این اثرات در واقع چشم اندازی از فعالیت‌های انسان بوده و شناخت آنها می تواند نقاط ضعف و قوت برنامه‌ها را نشان دهد. این امر منجر به هدفمند و قانونمندتر شدن این برنامه‌ها در نقاط مختلف ‌می‌شود. بر این اساس شناخت اثرات اجتماعی و اقتصادی این امکان را بوجود ‌می‌آورد که به نقد و بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی عملیات آبخیزداری و تاثیر این نوع فعالیتها در منابع تولید، ایجاد اشتغال، مشخص نمودن نسبت فایده به هزینه، افزایش تولید محصولات و... بپردازد (قنبری و قدوسی، 1387). زمانی ‌می‌توان در مورد راندمان و اثربخشی این پروژه‌ها قضاوت صحیحی داشت که بتوان علاوه بر ارزیابی فنی، آن را با در نظر گرفتن شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی نیز مورد ارزیابی قرار داد. تجربه ثابت کرده است چنانچه اینگونه پروژه‌ها فاقد اثرات مثبت اجتماعی باشند و تاثیر مطلوبی در نگرش مردم و نیز درآمد و اشتغال زایی ساکنین حوزه ی آبخیز نداشته باشند بدیهی است که ساکنین حوزه‌ها انگیزه ی چندان برای مشارکت در اجرای این پروژه‌ها نخواهند داشت و عملا سرمایه گذاری برای اجرای اینگونه پروژه‌ها از نظر اقتصادی مقرون بصرفه نبوده و استهلاک سرمایه‌های ملی را بدنبال خواهد داشت. اما چنانچه این طرحها به نوعی در افزایش میزان اشتغال و درآمد آبخیزنشینان موثر باشند بدیهی است که مردم از مشارکت در اجرای اینگونه طرح‌ها استقبال خواهند نمود. لذا بررسی در مورد این پروژه‌ها از دید مردم ساکن در روستاهای حاشیه ی طرح بعنوان سرمایه‌های اجتماعی کشور ضرورت دارد تا مشخص گردد که اجرای این پروژه‌ها تا چه اندازه در راستای توسعه ی منطقه و نیز نیازهای مردم محلی طراحی و اجرا شده است و تا چه حد رضایت خاطر آنها را فراهم نموده است(باقریان و همکاران، 1394). بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی فعالیت‌های مدیریتی در سطح آبخیز از جمله ارزیابی‌های ضروری در جهت نیل به مدیریت یکپارچه منابع آبخیز ‌می‌باشد که تضمین کننده مشارکت آبخیزنشینان خواهد بود(دلیم و بهنودی، 1392). بهرحال آنچه مسلم است بدلیل پیچیدگی و چند بعدی بودن زیست بوم‌ها برخورداری از تاثیرات بلند مدت، تلفیق سامانه‌های آبخیز با نظام‌های اقتصادی و اجتماعی رایج در یک منطقه و دخیل بودن عوامل انسانی بعنوان یکی از مهمترین مولفه‌ها در بهره برداری و حفاظت از حوزه‌های آبخیز، مدیریت آبخیزها نیازمند فعالیت‌ها و برنامه‌های مشارکتی است تا بتوان از نظرات و بازخوردهای ذینفعان مختلف در مراحل مختلف استفاده نمود(شریفی و همکاران، 1389) بنابراین از آنجا که روش‌های بهره برداری از منابع آب متفاوت است، از این رو ارزیابی هزینه‌ها و فواید اجتماعی در بهبود عملکرد پروژه‌های آبخیزداری دارای اهمیت است و در نتیجه بررسی و ارزیابی و مقایسه نتایج طرحهای آبخیزداری با اهداف و شاخص‌های پروژه، یک نیاز اساسی بشمار ‌می‌آید. این موضوع به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک ایران که هر ساله با کمبود آب در بخش کشاورزی روبرو هستند، اهمیت دوچندانی دارد. در همین راستا در پژوهش حاضر به کمک شاخص‌های اقتصادی- اجتماعی، اثرات پروژه‌های آبخیزداری بر حوزه‌های آبخیز مناطق خشک و نیمه خشک استان اصفهان ارزیابی می شود.